خطر بازرسیهای غیرتخصصی در جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد
بازی با جان و سرمایه مردم با گزارشهای سوری و تجهیزات نامناسب
جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد یکی از حساسترین روشهای اتصال در سازههای بتنی است که کیفیت اجرای آن نقش تعیینکنندهای در ایمنی ساختمان دارد. با این حال، در سالهای اخیر شاهد افزایش نگرانکننده بازرسیهای غیرتخصصی، گزارشهای اشتباه و استفاده از تجهیزات نامناسب در پروژههای ساختمانی هستیم؛ موضوعی که مستقیماً جان و مال مردم را تهدید میکند.
جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد چیست و چرا بازرسی آن حیاتی است؟
جوش فورجینگ میلگرد فرآیندی است که در آن دو سر میلگرد تحت حرارت کنترلشده و فشار محوری به یکدیگر متصل میشوند. این اتصال در صورت اجرای صحیح، از نظر مقاومت مکانیکی همسطح یا حتی قویتر از خود میلگرد خواهد بود.
اما کوچکترین خطا در:
-
• هممحوری میلگردها
-
• میزان فشار و حرارت نادرست
-
• شکل و ابعاد برآمدگی جوش ناصحیح
میتواند اتصال را بهشدت تضعیف کند. به همین دلیل، بازرسی تخصصی جوش فورجینگ میلگرد یک الزام فنی و ایمنی است، نه یک تشریفات اداری.
ورود افراد و شرکتهای فاقد تخصص به حوزه بازرسی جوش فورجینگ
متأسفانه در بسیاری از پروژهها مشاهده شده که افراد یا شرکتهایی بدون آموزش تخصصی در زمینه جوشکاری فورجینگ میلگرد وارد فرآیند بازرسی میشوند. این افراد:
-
• مراحل استاندارد اجرای جوش فورجینگ را نمیشناسند
-
• عیوب مجاز و غیرمجاز جوش فورجینگ را تشخیص نمیدهند
-
• معیارهای پذیرش یا رد جوش را نمیدانند
-
• ضوابط و قواعد مهم و حساس اجرای فورجینگ را نمیدانند
و با این وجود، اقدام به صدور تأییدیه و گزارش فنی آزمایشگاهی میکنند؛ گزارشهایی که فاقد اعتبار صحیح و قابل قبول مهندسی است.
استفاده اشتباه از دستگاه التراسونیک ورق برای تست میلگرد
یکی از جدیترین تخلفات فنی، استفاده از دستگاه یوتی یا همان التراسونیک مخصوص ورقهای تخت و جوشهای صاف مورد استفاده در تست و آزمایش سازههای فلزی برای تست جوش فورجینگ میلگرد است.
چرا UT ورق برای میلگرد مناسب نیست؟
-
• میلگرد مقطع گرد دارد، اما UT ورق برای سطوح تخت طراحی شده است
-
• امواج التراسونیک در مقاطع گرد رفتار کاملاً متفاوتی دارند
-
• این دستگاهها برای جوش فورجینگ کالیبراسیون و استاندارد مشخصی ندارند
-
• پراب مخصوص تست التراسونیک فورجینگ کاملا متفاوت و مخصوص فورجینگ می باشد
-
• روش اجرای تست التراسونیک فورجینگ و بازخوانی و تفسیر آن کاملا متفاوت است
در نتیجه، خروجی چنین تستهایی اغلب گمراهکننده، نادرست و کاملاً بیاعتبار است.
گزارشهای سوری و دریافت هزینه در ازای تستهای غیرواقعی
در برخی موارد، افراد سودجو با علم یا حتی از روی ناآگاهی، اقدام به:
-
• دریافت هزینه تست و ازمایش از مالکین و سازنده ها میکنند
-
• ارائه گزارشهای ظاهراً رسمی و معتبر میکنند
-
• تأیید جوشهای معیوب برای ساختمان صادر میکنند
-
• جوشهای اشتباه را رد و موجب درگیری پیمانکار و کارفرما میشوند
این نوع گزارشها نهتنها مشکل را حل نمیکند، بلکه احساس امنیت کاذب در پروژه ایجاد میکند؛ امنیتی که میتواند به فجایع سازهای در بارگزاری ساختمان یا در حین زلزله منجر شود.
بازرسی نمایشی با کولیس و گیجهای نامرتبط
از دیگر موارد نگرانکننده، عدم استفاده از گیج تخصصی اندازهگیری ژاپنی جوش فورجینگ میلگرد است. به جای آن، برخی افراد از ابزارهایی مانند:
-
• کولیس معمولی
-
• گیج اندازه گیری کمبریج جوش
-
• گیج جوش گوشه یا جوشهای تخت متداول در سازه فلزی
استفاده میکنند؛ در حالی که این ابزارها هیچ کاربرد فنی در اندازهگیری پارامترهای جوش فورجینگ میلگرد ندارند. این نوع اندازهگیریها صرفاً نمایشی و فاقد ارزش مهندسی در روش جوش سربسر میلگرد است.
انجام اشتباه تست کشش به جای خمش
از دیگر موارد نگرانکننده، انجتم تست کشش به جای تست خمش ۹۰ درجه بر روی جوشهای فورجینگ شده در پروژه هاست. حال آنکه تست کشش مکمل و تکمیل کننده آزمایش خمش ۹۰ درجه فورجینگ باید باشد و تست اصلی انجام خمش با زاویه ۹۰ درجه و گوشه قرار گرفتن دقیق گرده جوش در آزمون می باشد.
اجرای تست کشش به تنهایی نمیتواند تایید کننده کیفیت جوشهای اجرا شده در یک پروزه باشد.
توصیه میگردد از هر سایز و در هر مرحله و پارت از جوشکاری حداقل ۵ نمونه کشش و ۵ نمونه خمش آزمایش گردد و هیچ شکستی در مجل جوش در نمونه ها نباید اتفاق بیفتد.
یکی دیگر از آزمونهای اشتباه و ناکارآمد مشاهده در کنترل کیفیت جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد تست های ذرات مغناطیسیMT و مایعات نافذPT می باشد که انجام آنها برای این جوش کلا اشتباه و خطا می باشد و انجام آن نشان دهنده بی اطلاعی و بی سوادی اپراتور و آزمونگر در زمینه فورجینگ در پروژه می باشد.
پیامدهای خطرناک بازرسی غیرتخصصی جوش میلگرد
نادیده گرفتن اصول فنی در بازرسی جوش فورجینگ میتواند منجر به:
-
• کاهش مقاومت سازه در برابر بارهای ثقلی و زلزله
-
• شکست ناگهانی اتصال بدون علائم هشدار
-
• افزایش خسارات مالی پروژه
-
• تهدید مستقیم جان ساکنان ساختمان
این موضوع یک ریسک جدی مهندسی و اجتماعی مهم و خطرناک است.
چگونه از بازرسی صحیح جوش فورجینگ اطمینان حاصل کنیم؟
برای جلوگیری از این مشکلات، توصیه میشود:
-
• بازرسی فقط توسط افراد آموزشدیده و دارای صلاحیت تخصصی و مورد تایید انجمن فورجینگ انجام شود
-
• از گیج مخصوص اندازهگیری جوش فورجینگ میلگرد (SY Gauge) استفاده گردد
-
• روشهای غیرمخرب مثل خمش ۹۰ درجه متناسب با جوش فرجینگ میلگرد انتخاب شوند
-
• گزارشها دارای مستندات فنی، عکس نمونه و معیار پذیرش و مشخصات و تاییدیه آزمونگران باشند
جمعبندی | ایمنی سازه جای آزمون و خطا نیست
جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد حوزهای نیست که بتوان با ابزار نامناسب، دانش ناقص و گزارشهای سوری با آن برخورد کرد. هر تأیید اشتباه، میتواند به یک فاجعه بالقوه تبدیل شود. انتخاب بازرس متخصص و ابزار استاندارد، تنها راه حفظ ایمنی سازه و اعتماد عمومی است.
بازرسی جوش فورجینگ سر به سر میلگرد باید چگونه انجام شود و چه الزاماتی دارد؟
بازرسی جوش فورجینگ میلگرد باید توسط افراد آموزشدیده و دارای صلاحیت تخصصی انجام شود و شامل کنترل دقیق هممحوری میلگردها، ابعاد و شکل گرده جوش، یکنواختی برآمدگی و تطابق آن با ضوابط فنی فورجینگ باشد. استفاده از گیج تخصصی فورجینگ میلگرد (SY Gauge) الزامی است و بازرسی صرفاً چشمی یا نمایشی فاقد اعتبار مهندسی میباشد. همچنین نمونهبرداری، مستندسازی و تطابق نتایج با معیارهای پذیرش از الزامات بازرسی صحیح است.
برای کنترل کیفیت جوش فورجینگ میلگرد، تست خمش ۹۰ درجه مهمتر است یا تست کشش؟
تست خمش ۹۰ درجه آزمون اصلی و تعیینکننده در ارزیابی کیفیت جوش فورجینگ میلگرد است. در این آزمون باید گرده جوش دقیقاً در گوشه خمش قرار گیرد و هیچگونه شکست یا ترک در محل جوش رخ ندهد. تست کشش صرفاً یک آزمون مکمل محسوب میشود و انجام آن بهتنهایی نمیتواند کیفیت جوش فورجینگ را تأیید کند. عدم انجام تست خمش ۹۰ درجه یکی از خطاهای رایج و خطرناک در کنترل کیفیت این نوع جوشکاری است.
چگونه میتوان گزارشهای سوری و غیرمعتبر در بازرسی جوش فورجینگ میلگرد را تشخیص داد؟
گزارشهای سوری معمولاً فاقد جزئیات فنی دقیق، تصاویر واقعی از نمونهها، مشخصات تجهیزات تخصصی فورجینگ، معیار پذیرش و مشخصات آزمونگر معتبر هستند. استفاده از ابزارهای نامرتبط مانند کولیس یا گیجهای عمومی جوش، انجام تستهای اشتباه مانند UT ورق، MT یا PT، و نبود مستندات آموزشی و صلاحیت بازرس از نشانههای مهم این گزارشهاست. چنین گزارشهایی امنیت سازه را به خطر انداخته و نباید مبنای تصمیمگیری مهندسی قرار گیرند.
چه تستی برای کنترل کیفیت و بازرسی جوش فرجینگ میلگرد خوب وکدام آزمایشگاه معتبر است؟
تست خمش ۹۰ درجه میلگرد جوش شده به روش فرجینگ سر بسر میلگرد با گاز استیلن خیلی خوب است. اگر هم شرکت مورد تایید انجمن فورجینگ بتواند تست التراسونیک انجام دهد آن هم قابل قبول و خوب است.